Wrazenie (a co za tym idzie - czesto rzeczywiscie gorsze wyniki), ze 5,5 
komi to za malo bierze sie z blednego przekonania, ze bialy swoim ruchem 
powinien co najmniej wyrownywac sytuacje na planszy.20
W rzeczywistosci w "statystycznie idealnym" przypadku punktowe wartosci 
kolejnych ruchow czarnego i bialego tworza dwa ciagi malejace, ktorych 
sumy sa rozne o wartosc komi. Inaczej mowiac, kazdy ruch bialego (w tym 
idealnym przypadku) ma wartosc nie wieksza niz poprzedzajacy go ruch 
czarnego. Tworzy to wrazenie (sluszne), ze bialy "goni" czarnego i nie 
tylko go nie dogania, ale wrecz dystans miedzy nimi rosnie (od zera do 
ok. 5,5 punkta). Subiektywne odczucie bialego jest jeszcze gorsze, gdy 
-skupiajac sie na sytuacji istniejacej po ruchu czarnego - nie 
uwzglednia sytuacji jaka powstanie po jego ruchu. Roznica w pozycji jest 
wtedy bardzo wyrazna i czasami prowokuje bialego do proby wyrownania za 
wszelka cene, co z reguly konczy sie zle i generuje gorsza statystyke 
wynikow przy grze bialymi.
Patrzac na problem w ten sposob mozna powiedziec, ze to wlasnie czarny 
jest w gorszej sytuacji, bo planujac swoje ruchy musi dazyc do 
powiekszania swojej przewagi, w dodatku z uwzglednieniem nastepnego, 
niewiadomego ruchu bialego!
Prawidlowa strategia bialego powinna zakladac co najwyzej wyrownywanie 
sytuacji na planszy, tylko ewentualny gruby blad czarnego powinien 
pozwolic na uzyskanie przewagi punktowej.

Janek L.